Orm ngồi xếp bằng, hai tay chấp lại nhìn vị sư cô hiền từ trước mặt khẽ hỏi.

"Thưa sư cô, trên đời này có luân hồi sinh tử sao?" 

Sư cô không trả lời mà đáp: "Chỉ có người ăn cam mới biết cam ngọt hay chua."

Những ai đã trải hoặc từng chiêm nghiệm sẽ tự có câu trả lời cho riêng mình. Nếu nghĩ có sẽ có, nghĩ không sẽ không. Vạn pháp do tâm tạo là vậy.

Orm hiểu được ẩn ý nên không truy hỏi. Nàng tin có luân hồi, nàng tin nàng và chị ấy không chỉ gặp nhau kiếp này. Nỗi đau của ái tình không ngừng giày xéo trái tim nàng. 

Orm lại hỏi: "Đau khổ từ đâu mà ra?" 

Sư cô nhìn nàng với đôi mắt an tĩnh, chậm rãi đáp: "Là do có được. Vì có được nên sợ mất đi. Người quý của sẽ đau khổ khi mất của, người tham danh sẽ đau khổ khi mất danh và người tham ái sẽ đau khổ khi mất đi ái nhân của mình." 

"Vậy làm sao để không khổ?" Orm hỏi.

Sư cô thản nhiên mỉm cười: "Sắc bất dị không, không bất dị sắc. Sắc tức thị không, không tức thị sắc. Mọi thứ do duyên, không nên cưỡng cầu."

Orm hơi nhíu mày, có điều vẫn còn mông lung: "Vậy sắc là gì?"

Sư cô hỏi: "Thân này có hay không?" 

Orm thành thật đáp:"Có."

"Vậy nó có già bệnh chết?"

"Có." Nàng gật đầu dù không hiểu ý sư cô.

"Thân này có nhưng không vĩnh cửu. Chẳng ai biết chắc thân này ngày mai còn hay mất, cho nên thân này là vô thường. Đã là vô thường thì luôn biến động." 

Sư cô chậm rãi nói, sự an yên tự tại toát ra trên người bà không một chút gượng gạo.

"Tất cả mọi vật trên đời này đều vô thường, đều theo chu trình của: thành, trụ, hoại, không. Thế nên, tiền, tài, danh lợi, lẫn người ta yêu đều vô thường. Sở dĩ có là do duyên hợp, sở dĩ không là do duyên tan." 

Orm tuy đã hiểu nhưng vẫn còn khúc mắc: "Thế nào là duyên?" 

Sư cô nhẹ cầm quả xoài trên bàn, từ tốn trả lời: "Muốn có quả phải có nhân, và nhân muốn ra quả phải hội đủ duyên. Thí dụ, muốn có quả xoài thì phải gieo nhân của hạt xoài, nhưng muốn hạt xoài trổ mầm sinh trưởng ra hoa, kết quả thì phải có đất, nước, gió, nắng và người săn sóc. Những yếu tố ấy gọi là duyên, duyên hội đủ thì sẽ ra quả." 

Sư cô dừng lại vài giây mới nói tiếp: "Tất cả mọi chuyện xảy ra trên đời này không có gì là ngẫu nhiên cả. Phải có nhân và duyên thì mới có quả." 

"..." Orm trầm tư suy nghĩ. 

Sư cô đặt quả xoài xuống: "Mọi khổ đau xảy đến với ta đều có một mục đích duy nhất đó chính là giác ngộ."

Giác ngộ đơn giản là hiểu ra, nhận ra và học được những gì sau nhưng khổ đau, chớ không phải chấp niệm rồi ôm khư khư nỗi đau vào lòng đến hết năm này tháng nọ. 

"Khổ là do bám chấp, không dám đối diện với những gì đã xảy ra." 

"..." Nàng không dám đối diện sao? Nàng than trời, trách đất và cũng chưa bao giờ chấp nhận sự thật Ling có thể sẽ không bao giờ tỉnh lại. Nàng sợ hãi, trốn tránh nỗi đau nhưng nỗi đau kia lại như hình với bóng, luôn luôn ám ảnh tâm trí nàng.

Orm dường như khai ngộ điều gì, nàng đỏ mắt nhìn sư cô, không lâu sau nước mắt rơi đầy mặt.

Sư cô để cho nàng khóc, mất một lúc sau mới thở dài mà cất giọng.

“Ái luyến sinh sầu ưu,

Ái luyến sinh sợ hãi.

Ai giải thoát ái luyến

Không sầu, đâu sợ hãi?”

Thân này là vô thường, tất thảy ý nghĩ, cảm xúc đều vô thường, vậy có cái gì thật là của ta? 

...

Orm nắm tay Ling đặt lên bụng mình, mỉm cười nói: "Vợ ơi...chúng ta có con rồi!"

Mọi thứ đã được hai người cẩn thận chuẩn bị trước khi cô xảy ra chuyện. Gần đây, bác sĩ thông báo quá trình thụ tinh thành công và phôi thai đã an toàn cấy vào tử cung nàng vào tuần trước.

Orm cúi người hôn lên đôi môi Ling nhẹ nhàng nói: "Chị mau tỉnh lại với mẹ con em nhé!"

Orm không còn đau khổ như trước nữa. Nàng đã đủ can đảm đối diện với nỗi sợ của mình. Sinh già bệnh chết, dù có quyến luyến đến mấy cũng có ngày phải xa nhau. Khi sinh ra với hai bàn tay trắng đến khi mất đi cũng chẳng nắm giữ được gì. Sinh ly tử biệt là chuyện thường tình. Ai mà chẳng sinh ly tử biệt?  Chúng ta sinh ra trên đời không phải học cách gom góp và thâu tóm thật nhiều, không phải để chiếm hữu người này, chiếm hữu người kia, chúng ta sinh ra để học cách yêu thương đúng cách và buông đi những chấp niệm, phiền não. Buông không có nghĩa trốn tránh, buông vì hiểu, hiểu nên không cố cưỡng cầu. 

Vạn pháp do duyên, vạn sự tùy duyên. Bất cầu bất khổ.

...