Người có nhan sắc sẽ có một đặc quyền thế này: bất kể là nói lời gì thì nghe cũng dễ lọt tai hơn người thường. Hoàng đế sinh ra đã được trời ban gương mặt đẹp đẽ, lại thêm từ nhỏ được các nhũ mẫu chăm sóc, được cái Thái phó dạy dỗ, thành ra phong phạm đĩnh đạc, cử chỉ chuẩn mực, nên dù có nói láo cũng mang một vẻ nói láo đàng hoàng và đáng tin hơn người thường nhiều lắm. Quân thượng nói láo mà lẽ thẳng khí hùng.

Hoàng đế và Thôi Tam Thuận diễn xuất ăn ý quá, chẳng có chỗ nào khó xử mất tự nhiên, thế là, bên ngượng ngùng mất tự nhiên lại là bên Cố Uyên và mấy cô nương trẻ tuổi. Bèn dựng cây sào bên tường, hỏi: "Thập Nhất tiểu thư dạo này vẫn khỏe chứ? Cớ sao mà lại đến nơi này?"

Hoàng đế phủi phủi vạt áo, điềm nhiên chỉ tay về phía Tàng Kinh lâu phía sau bức tường:

"Ta đang đọc kinh trên lầu, bỗng hứng chí cầm quạt khua chim sẻ ngoài cửa sổ, lỡ tay đánh rơi quạt xuống hậu viện này mà tìm mãi không thấy. Hoá ra là gió thổi quạt bay tới đây. Mà mấy cô nương ở đây đã quen chưa?"

"Cũng nhờ hai vị tiểu thư Lâm gia nhiệt tình giúp đỡ, chúng tôi cảm kích vô cùng." Cố Uyên và mọi người đều chân thành cảm ơn, rồi mời Hoàng đế vào trong phòng nói chuyện.

Nghe tiếng động bất thường nên mấy người vội vơ sào chạy vội ra, đương nhiên chưa kịp dọn dẹp gì. Trên chiếc bàn lớn giữa gian chính, bút nghiên giấy sách vương vãi trải ra khắp nơi. Hứa Tịch đưa mắt thấy cô nương trẻ tuổi đang nhìn bàn mà chau mày, cũng thấy ngại ngùng, vội chạy tới thu dọn: "Ta với A Thanh đang cùng bình một bộ sách cũ, thật là ngại quá, xin cô nương thứ lỗi!"

"Không sao. Những khi các tiên sinh tới nhà cùng ta bình sách, bàn ghế của ta cũng thường giống như vậy." Đoạn, tiện tay cầm lên một tập văn Bát cổ dang dở chưa chép xong, thoáng nhìn rồi nói với Cố Uyên: "Với tài năng của cô nương, đáng lẽ ra nên tự ra câu đề rồi tự viết lời bình, cớ sao lại học theo thói tầm chương trích cú? Chẳng lẽ đợi nước đến chân mới nhảy?"

"Đây không phải sách để học." Cố Uyên lắc đầu, "Đây là bản chép thuê cho tiệm sách."

Không như những kẻ rao giảng đạo lý thánh hiền thường khuyên răn phải chuyên tâm khoa cử chứ chớ mà vì việc nhỏ mất việc lớn, Hoàng đế chỉ gật đầu, đặt tập sách xuống. Lại quay vào phòng Đông ngắm nghía một lượt, bấy giờ mới đứng trước giường, hỏi Cố Uyên: "Cô nương ngủ ở đây à?"

Gia cảnh cả ba người đều không khá giả, hành lý cả ba đều đơn sơ. Trên giường, nơi Cố Uyên nằm, chỉ có một chiếc chăn mỏng đã giặt đến bạc màu, gấp gọn gàng đặt ở đầu giường, vuông vức tới nổi bật. Thấy nơi đầu mày của cô nương trẻ tuổi càng chau chặt lại khi nhìn vào giường, Cố Uyên tưởng nàng đang thầm chê bai. Vốn cũng biết nhiều công tử tiểu thư thế gia không bao giờ có thể hiểu được cái khổ của dân nghèo, Cố Uyên cũng chẳng thấy mất mặt hay phật ý, chỉ cười nói thản nhiên: "Nhà nghèo thô thiển, để Thập Nhất cô nương chê cười rồi."

Hoàng đế vẫn chỉ im lặng, ra ngồi trước bàn, cầm một tập văn chép lên lật giở, xem mà không nói gì. Việc tự tiện vào phòng nhìn quanh thực ra đã là một hành động thất lễ, giờ lại ngồi đó im lặng như tờ, thật khiến người khác tưởng đang tỏ ý khinh thường, cũng khiến người xung quanh bỗng thấy khó xử một cách lạ lùng. Trong phòng bỗng im bặt.

Hứa Tịch cắn môi, nói nhỏ với Cố Uyên: "Ta đi giúp Lý tỷ pha trà nhé."

Rồi nói mấy câu khách sáo cáo lỗi với người đang ngồi đó nhìn sách, thấy người đó vẫn im lặng làm thinh, mặt cô nàng đỏ bừng, liếc nhìn Cố Uyên một cái, rồi nén giận bước ra.

Cố Uyên âm thầm lắc đầu, mà mặt không lộ vẻ gì. Thấy người đó dường như không muốn nói chuyện, nàng liền mỉm cười, ngồi xuống cầm bút, tiếp tục chép sách. Bỗng, bên tai nghe tiếng hỏi:

"Ta vừa tự tiện vào phòng ngủ của cô nương, như thế có thất lễ không?"

Cố Uyên ngạc nhiên, ngẩng đầu lên thấy khuôn mặt trẻ măng đang nhìn mình rất nghiêm túc, không hề có chút vẻ mỉa mai, liền đáp: "Thập Nhất tiểu thư là ân nhân của chúng tôi, như thế cũng không tính mạo phạm."

Hoàng đế nghe lời Thôi Thành Tú kể lể, trước khi bước chân vào đây đã tự có tưởng tượng trong đầu, vừa vào cửa đã thấy bàn cũ ghế sờn thật cay mắt, vào tới phòng ngủ thấy chăn đệm của Cố Uyên cũ kĩ sờn phai thì trong lòng còn càng thấy khó chịu gấp bội. Ra đây, ngồi xuống, mới thấy hành động này nếu như là của Quân thượng thăm nhà thần tử thì sẽ là ân điển, nhưng người thường đối với người thường thì chính là thất lễ. Nghe Cố Uyên ý tại ngôn ngoại, phê bình kín đáo, trong lòng lại càng là hối hận.

Nhưng ngoài mặt mặt vẫn bình thản, lại hỏi: "Mỗi một tập cô nương chép thế này bán được bao nhiêu tiền?"

Cố Uyên thở dài trong lòng, mặt vẫn thản nhiên: "Được ba trăm đồng."

Hoàng đế lại nhíu mày, nghĩ một lát rồi nói: "Gia mẫu thích đọc kinh Phật, ta muốn nhờ cô nương chép một bộ kinh để dâng lên trước Phật, không biết khi nào thì cô rảnh?"

Cố Uyên cười khổ trong lòng, cúi đầu ngẫm nghĩ một chút rồi nói: "Tiểu thư có ơn với chúng tôi, sao lại khách khí như vậy? Không biết lệnh đường thường đọc kinh nào, thích giấy mực gì, khi nào dâng cúng? Nơi đây là am đường, rất tiện tra cứu kinh thư, tiểu thư cần gì, cứ nói - chỉ có điều," Nàng mỉm cười, nhìn người trước mắt, "Nếu tiểu thư muốn trả tiền công, Cố Uyên sẽ không nhận lời."

Miệng vàng lời ngọc của Quân thượng, hễ Quân ban thưởng, thì thần dù sợ hãi, hay cảm kích, hay lãnh đạm, cũng đều phải nhận. Lần đầu tiên trong đời bị từ chối, Hoàng đế vừa bực, vừa buồn, vừa lúng túng. May thay, rèn từ nhỏ đã ra được cái công phu trong lòng càng loạn ngoài mặt càng tĩnh, bèn ngẫm nghĩ rồi lựa lời:

"Người có tài như cô nương, sau này ắt sẽ hiển đạt, quan lộ rộng mở. Nay ta có thiện ý kết một mối lương duyên, không có ý coi thường thương hại, cô nương hà tất phải chuốc khổ như vậy?"

"Tiểu thư là nhân trung long phượng, lại có ơn với chúng tôi, theo lý, lẽ ra không nên từ chối." Cố Uyên lắc đầu, "Nhưng kẻ sĩ chúng tôi đây chỉ cầu an mà thôi, sống yên phận không thẹn với lương tâm, cần no ấm là đủ, thẹn thay không có phận nhận phúc."

"Không có phận nhận phúc?" Hoàng đế không đồng tình, "Trong kinh thành này có bao kẻ chẳng tài cán gì, không so được với cô nương mà vẫn ngày qua ngày ăn ngon ngủ yên, lẽ nào bọn họ đều tự thấy thẹn mà chết?"

"Do kiệm nhập xa dịch, do xa nhập kiệm nan." Cố Uyên nói, "Nhờ hảo ý của tiểu thư mà chúng tôi mới được ở nơi khang trang rộng rãi thế này, so ra, đã hơn nhà mình nhiều lắm. Nếu giờ quen được chiều chuộng, chỉ e một mai thi trượt về quê..."

"Sao cô lại trượt?" Hoàng đế thấy người này tưởng nhu hoà thì ra ngoan cố, mà mình lại không thể nán lại lâu, giọng cũng gấp lên rõ, "Khoa này nhất định sẽ thi đỗ!"

"Tiểu thư biết xem tướng đoán mệnh sao?" Cố Uyên thấy khuôn mặt trẻ trung đó nghiêm nghị quá thể, như rõ là thật lòng lo cho mình, bỗng cảm thấy thiếu nữ trước mặt đáng yêu vô cùng. Vốn quen làm chị cả, nhất thời nàng quên cả khách sáo và mực thước, đưa tay xoa xoa cánh tay Hoàng đế. "Thánh nhân nói: Quân tử, ăn uống không cầu no đủ, ở không cầu dễ chịu, đối với công việc cần lao mẫn tiệp, nói lời cẩn thận thận trọng, đến gần người có đạo đức mà tự sửa bản thân, như thế có thể nói là hiếu học vậy. Ta không siêng năng, không thận trọng, vẫnq khờ dại, nhưng tự vấn bản thân thì thấy hai câu đầu ta còn làm được. Thập Nhất tiểu thư cũng không phải hạng người đánh giá người khác qua miếng cơm manh áo, lương duyên của chúng ta vốn dĩ bắt đầu từ văn chương, vậy cớ gì phải học thói tầm thường?"

Hoàng đế rũ mi, không nói.

Thân phụ của Tuỳ Vương năm xưa ưa văn chương phong lưu, trong phủ thường xuyên đãi nhiều học giả uyên bác, nên Tùy Vương nay mới có vốn liếng thơ ca, nền tảng gia học, văn chương phong lưu. Mà Hoàng đế từ nhỏ đã được Tiên đế ra sức bồi dưỡng kiến thức chính trị quân sự, trị quốc an dân, các Thái phó trong trong cung sợ Trữ quân ham phong hoa tuyết nguyệt, lâu ngày sinh mê muội đầu óc, nên cũng chỉ dạy thơ văn hội họa cho qua loa, tập trung cả vào quốc kế dân sinh. Hoàng đế cũng chuyên tâm học thuật trị quốc, rành rẽ tấu chương, nhưng vốn văn chương hạn chế.

Ngày hôm đó, vốn dĩ vào quán trà nhỏ không phải là để nói chuyện với Cố Uyên. Ban đầu, tình cờ nghe được Lý Thanh bàn luận về mấy vị đại thần trong triều, thấy tò mò và cũng thú vị, nên mới ngồi xuống hòng tận tai nghe thiên hạ bình phẩm về triều đình. Không ngờ, lại gặp Cố Uyên. Hoàng đế chăm chú để ý, chỉ thầm thấy trong lòng - rằng người này thật là một người tốt đẹp không để đâu cho hết, không lời nào tả xiết, tướng mạo đẹp, cử chỉ đẹp, tư duy đẹp, văn chương đẹp, lại biết quan tâm săn sóc người trên người dưới, đủ thấy tâm địa cũng đẹp. Chỉ gặp một lần thôi đã thấy quý mến chưa từng có, vậy là trong nội tâm non trẻ ấy bỗng có một loại xúc động mạnh mẽ, mạnh đến mức muốn đem những gì tốt đẹp ban cho người xứng đáng này. Thiên tử sở hữu tứ hải, việc cho một người cơm ngon áo đẹp, vinh hoa phú quý, chẳng phải dễ hơn trở bàn tay?

Ai ngờ, Cố Uyên không màng, chỉ trọng thứ mà Hoàng đế không giỏi: văn chương.

Lần này Hoàng đế thật sự thất bại rồi, cắn môi do dự mãi mới nói: "Trong nhà ta..." Bỗng thấy giải thích thế nào nghe cũng như đang đổ lỗi, bèn nói thẳng: "Thực ra ta không bằng a tỷ, không giỏi văn chương."

Cố Uyên ngạc nhiên. Triều Tề trọng khoa cử, ngoài thi văn võ còn có kỳ Tước khảo, là thi để xét có phong tước cho tông thất công thần hay không. Phàm chưa thi đạt thì không được kế thừa tước vị, nếu có tước mà thi không đạt thì sẽ bị giáng bậc, chỉ ai giữ chức quan trong triều mới được miễn. Hai vị tiểu thư Lâm gia có cử chỉ không hề tầm thường, càng không phải hạng trọc phú, lại rõ ràng hiểu biết sâu sắc về triều chính. Lý Cửu Nương bình văn rất tinh tế, Cố Uyên vẫn đinh ninh là hai thiên kim nhà quý tộc nào. Có ai ngờ Thập Nhất tiểu thư trông thông minh linh lợi như thế mà lại kém văn chương?

Hoàng đế thấy nàng ngạc nhiên ra mặt thì thần sắc càng thêm bối rối. Vì e sợ buổi thái bình thịnh trị sẽ khiến các tôn tử tông thất lơ là tu dưỡng mà chỉ lo ăn chơi hưởng lộc, các đời đều cực kỳ nghiêm khắc với kỳ Tước khảo. Chính Hoàng đế cũng đã nhiều lần hạ chỉ răn dạy, không ngờ hôm nay lại tự vả mặt mình. Không biết được liệu Cố Uyên có nghĩ mình là kẻ bất tài hay không, chỉ nói: "Các tiên sinh dạy ta quản gia nghiệp, ít dạy ta văn chương."

Cố Uyên thấy vẻ mặt ủ rũ của người trẻ có phần đáng thương, nghĩ đến có lẽ quý tộc thì cũng phải gò mình trong thâm cung sâu như biển, thâm trạch tranh đấu, liền nhẹ giọng:

"Thập Nhất tiểu thư nay đã mười bốn tuổi, tới tháng mười năm sau hẳn cũng phải ứng thí như chúng tôi. Dù hơi trễ, nhưng cũng nên tranh thủ thời gian ôn lại văn chương. Nếu không chê, ta sẽ ra vài cầu đề, tiểu thư mang về viết rồi ta sẽ bình giải giúp nhé?"

Thoạt nghĩ có lí do này, sau này cũng có lý do gặp nhau thường xuyên, Hoàng đế không cả nghĩ ngợ liền đáp ngay: "Cầu còn chẳng được!"

Giọng nói đó sang sảng và có một sức nặng kỳ lạ, khiến Cố Uyên cũng nhất thời giật mình. Vừa lúc Thôi Tam Thuận bưng trà Dương Tiễn vừa pha bước vào, nghe thấy lời ấy mà run tay suýt đánh rơi khay trà - trong cung ai ai cũng thuộc giai thoại của Hoàng đế hồi nhỏ: Năm xưa, Tiên đế dò chí Quân vương của các hoàng tôn bằng cách cho chọn vật phẩm, đưa ngọc tỷ cho các Hoàng tôn để thử ý. Các tôn tử đều hoặc can gián hoặc từ chối, chỉ Hoàng đế lúc đó nhỏ tuổi nhất, mới năm tuổi mà đã lễ phép dâng hai tay nhận hộp ngọc tỷ, nghiêm túc quỳ trước Tiên đế, nói: "Hoàng tổ mẫu tuổi cao, các huynh lại có nỗi khổ riêng. Giúp đỡ tổ mẫu phân ưu chính là điều Nguyên Gia cầu còn không được!" Tiên đế nghe, cảm động sâu sắc với lòng này, ôm đứa trẻ vào lòng, chẳng lâu sau liền lập làm Hoàng thái tôn. Chuyện chọn Trữ quân đã trở thành giai thoại, một câu định đoạt giang sơn.

Câu nói thể hiện rõ ý đồ của mình như thế, với tính cẩn trọng của Hoàng đế thì sẽ không bao giờ tùy tiện nhắc lại. Vậy mà giờ lại buột miệng đáp lời Cố Uyên. Thôi Tam Thuận bưng khay trà, thấy Hoàng đế vui mừng ra mặt, trong lòng thầm than: với tính cách quyết đoán của Quan gia, giờ mà thân thiết với Cố cô nương như thế, lỡ sau này noi Thái Tổ hay Bắc Vương gây chuyện, đầu mình còn giữ được hay chăng?

—— Hết chương 7 ——

Nhà đài bình: nội tâm chị Uyên — "em ơi em đừng cờ rớt chị, chị không có não iêu đương, nhà chị nghèo, chị chỉ muốn học để kiếm tiền, em để chị yên 😞"